57. Alay, Çanakkale Kara Savaşları`nın başlangıcı kabul edilen Anzak çıkartmasını durdurmak amacıyla 25 Nisan 1915 sabahı harekete geçen ve en küçük rütbelisinden Alay komutanına kadar tüm mevcudunu kaybeden Türk alayıdır. 19. Tümen`e bağlı üç alaydan (72, 77 ve 57) biri olarak Tekirdağ Yarkışla mevkiinde 1 Şubat 1915 tarihinde kurulan 57. Alay`ın alay komutanı, Mustafa Kemal gibi orta öğrenimini Manastır`da tamamlayan Binbaşı Hüseyin Avni Bey`dir.
22 Şubat 1915 tarihinde 19. Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal tarafından törenle sancağı verilen 57. Alay, 23 Şubat 1915 tarihinde Çanakkale`ye doğru yola çıkarak, 25 Şubat 1915 tarihinde eski adı Maydos olan Eceabat`a vardı. 19. Tümen`in bağlı olduğu 5. Ordu Komutanlığı`nın Enver Paşa tarafından kurulmasından sonra 57. Alay, genel ihtiyat (yedek) olarak 26 Mart 1915`te Bigalı Köyü`ne intikal etti. Bu tarihten, 24 Nisan 1915 tarihine kadar bizzat Yarbay Mustafa Kemal ve Binbaşı Hüseyin Avni Bey tarafından sürekli eğitime tabi tutulan 57. Alay Bigalı Köyü ve Turşun bölgesinde tatbikatlar yaptı.
Bigalı Köyünde eğitim ve tatbikat faaliyetlerini yürüttüğü sırada 57. Alay'ın bir kaç kez 5. Ordu tarafından değiştirilmek istenmişse de Mustafa Kemal`in çıkartmanın yapılacağı yere en yakın noktalardan biri olmasından ötürü Bigalı Köyü`nde kalma yönünde ısrarcı olmuş ve bunda da başarılı olmuştur. Böylece 57. Alay, Bigalı Köyü`nde kalmış, 25 Nisan 1915 sabahı, kendisine bu yönde bir emir gelmemiş olmasına rağmen Mustafa Kemal`in kişisel insiyatifiyle düşman çıkartmasını haber alır almaz Conkbayırı`na doğru hareket etmiştir. 57. Alay'ın, Conkbayırı'na hareket eden 3 taburu ve bir dağ bataryasını oluşturan yaklaşık 650 subay ve asker, Conkbayırı`na varıldığı anda bizzat Mustafa Kemal`in yönetiminde kendisinden yaklaşık 4-6 kat daha büyük bir düşman gücüne karşı taarruza geçmiştir.
57. Alay, çatışmalarda mevcudunun üçte ikisini kaybetmiş, savaşın ortasında takviye edilmiştir. 13 Ağustos 1915'te 57. Alay komutanı olan Hüseyin Avni Bey, karargâha düşen bir top mermisiyle şehitlik mertebesine ulaşmıştır. Hüseyin Avni Bey’in yerine atanan Binbaşı Hayri Bey, alayı Keşan bölgesinde konuşlandırmış ve alay, eksikleri giderildikten sonra 19. Tümenle birlikte 15. Kolordu bünyesinde Galiçya Cephesi’ne gönderilmiştir.
57. Alay, Galiçya Cephesi’nde büyük yararlılıklar göstermiş, alayın mevcudunun çok büyük bir kısmı buradaki çatışmalarda kaybedilmiştir. Mevcudu çok azalan ve sadece 1100 kişi kalan 57. Alay, cephe gerisine alınarak eksikleri giderildikten sonra yeniden cepheye alınmıştır fakat Rusya’da patlak veren Bolşevik Devrimi’nin ardından Galiçya Cephesi’ndeki savaş sona ermiştir. 15. Kolordu ise bu sefer Sina ve Filistin Cephesi’ne yollanmıştır.
57. Alay burada da çok faydalı olmasına rağmen İngilizler tarafından çembere alındığı için mevcudu iki gün içerisinde sadece 260’a düşmüştür. Megiddo Muharebesi sırasında ise 57. Alayın kalan mevcut esir edilmiştir.
Bu kahramanların anısına o günden beri Türk ordusunda 57. Alay bulunmamaktadır. 57. Alay, dünya üzerinde en çok madalya sahibi olan alay olduğu için dünyanın en kahraman alayı olarak nitelendirilmektedir.
12 Aralık 1992'de açılışı yapılan 57. Alay Şehitliği bir tek eri hayatta kalmayan bu kahraman askerler için yapılmıştır. Şimdi gelin hep birlikte Polis Memuru Sayın Ali ÖZTAŞ 'ın anlatımıyla 57. Alay'ın kahramanlarının hikayesini dinleyelim.
Rehber; Çanakkale İl Emniyet Müdürlüğü´nde görevli Polis Memuru Sayın Ali ÖZTAŞ dır. Alıntıdır.
Yorum Gönder